Prof. dr hab. n. med. Krzysztof Strojek
Specjalista chorób wewnętrznych, diabetologii i hipertensiologii, konsultant krajowy w dziedzinie diabetologii
Z jakimi wyzwaniami mierzą się na co dzień osoby cierpiące na cukrzycę w Polsce?
Chorzy na cukrzycę muszą ciągle ją kontrolować. Podlegają oni pewnemu reżimowi, zarówno w kwestii sposobu odżywiania, jak i regularnego przyjmowania leków. Pacjenci okresowo, w różnych częściach Polski, z różnym nasileniem mają również problem z dostępem do specjalistycznej opieki. Nie mamy zbyt wielu diabetologów.
Warto także wspomnieć o braku ustrukturyzowanej opieki nad chorymi z zespołem stopy cukrzycowej. Rocznie wykonuje się aż 8 tysięcy nieurazowych amputacji, co jest winą nie tylko braku programu leczenia, ale także powikłaniem spowodowanym niewłaściwą samokontrolą pacjenta. Najważniejsze zatem jest to, by trzymać się reżimu terapeutycznego.
Dlaczego rola samokontroli w życiu chorego na cukrzycę ma tak duże znaczenie w leczeniu choroby?
Nowoczesne leczenie cukrzycy polega na tym, że chory leczy się sam na podstawie informacji, które uzyskał od lekarza, pielęgniarki edukacyjnej lub dietetyka. Trudnością jest to, w jaki sposób pacjent realizuje te zalecenia.
Jeśli nie kontroluje on swojej cukrzycy, a co za tym idzie, nie uzyskuje prawidłowych wartości poziomu cukru, ciśnienia i cholesterolu, grożą mu powikłania. Jest to zawał mięśnia sercowego (u co 7. pacjenta po 10 latach chorowania na cukrzycę typu drugiego), udar mózgu, miażdżyca naczyń obwodowych, uszkodzenia nerek, wzroku, nerwów.
Jakie parametry glukometru są ważne z perspektywy pacjenta z cukrzycą, szczególnie tych cierpiących na cukrzycę typu 2?
Posiadamy na rynku szeroką gamę glukometrów. Każdy z nich przeszedł szereg testów, certyfikację i jest jednakowo dokładny. Natomiast są różne typy, które dopasowujemy do potrzeb pacjenta. Młodzi ludzie wolą małe glukometry z bluetoothem, które transmitują dane do smartfona lub chmury.
W przypadku osób starszych ważna jest łatwa obsługa, duży wyświetlacz (by łatwo było odczytać wynik), duże przyciski, test paskowy z szerszym polem aplikacji krwi, aby natrafić palcem i zminimalizować wielkość kropli krwi. Im mniej, tym lepiej – krew z palca powinna wypłynąć samoistnie, nie należy jej wyciskać.
Jakie są główne zalety telemedycyny dla chorego na cukrzycę w dobie pandemii COVID-19?
Diabetologia jest wdzięczną dyscypliną do teleporad ze względu na fakt, że lekarze w dużej mierze opierają się na wywiadzie z pacjentem. Może być także kontrolowana przez chorego samodzielnie. Glukometry z funkcją łączenia się ze smartfonem/aplikacją sprawiają, że pacjent może przeanalizować sam poziomy cukru, ale także przesłać taki raport swojemu lekarzowi prowadzącemu.
Specjalista dzięki temu może zaordynować leczenie lub wskazać, w jaki sposób można je zmodyfikować, by utrzymać stałe poziomy cukru we krwi. Wielu chorych tak robi, jednak sam uważam, że skuteczniejsze jest nauczenie pacjenta, jak z takich raportów korzystać i jak samodzielnie modyfikować leczenie. Kluczem nowoczesnej terapii jest edukacja.
Dlaczego osoby powyżej +60 powinny posiadać w domu glukometr i regularnie wykonywać pomiary cukru?
Tylko u pacjentów zdiagnozowanych. Jednak jak statystyki wykazują, aż 20 proc. osób +60 ma cukrzycę. U innych, by uniknąć traumatyzacji, nakazuje się, by wykonywać badanie poziomu cukru raz w roku, laboratoryjnie. Zalecenia te odnoszą się m.in. do pacjentek z zespołem policystycznych jajników, pacjentów z nadwagą, z chorobą układu-sercowo naczyniowego, cukrzycą w rodzinie itp.