Chory na cukrzycę w czasie pandemii koronawirusem, ale także w każdym okresie zwiększonego ryzyka zachorowania na choroby zakaźne powinien udoskonalić samoopiekę.
Prof. dr hab. n. med. Dorota Zozulińska-Ziółkiewicz
Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii,
Uniwersytet Medyczny w Poznaniu
W dniu 11 marca 2020 r. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła pandemię, w dniu 20 marca 2020 r. ogłoszono w Polsce stan epidemiczny. Żyjemy w niepewności, ograniczeniach swobody i strachu o zdrowie i życie.
Raporty epidemiologiczne i opracowania naukowe wskazują, że wśród osób ze zdiagnozowaną chorobą COVID-19 znaczny odsetek tj. 20-50 proc. stanowią chorzy na cukrzycę. Nie dziwi zatem fakt, wielu pytań kierowanych przez chorych na cukrzycę do diabetologów o ryzyko zachorowania i sposoby protekcji. Dane z publikacji wskazują, że cukrzyca sama w sobie nie zwiększa ryzyka zakażenia koronawirusem SARS-Cov-2, ale w przypadku zachorowania na COVID-19, chorzy na cukrzycę mają cięższy przebieg i gorsze rokowanie.
Wyzwania związane z cukrzycą w dobie COVID-19, to zadania dla pacjenta i jego rodziny, zespołu terapeutycznego oraz systemu opieki medycznej. To wyzwania medyczne i społeczne. Chorzy na cukrzycę w trakcie pandemii nowym koronawirusem SARS-Cov-2, powinni wykazywać wielką czujność epidemiologiczną i ze skrupulatnością stosować się do zaleceń profilaktyki przed zakażeniem.
Chory na cukrzycę w czasie pandemii koronawirusem, ale także w każdym okresie zwiększonego ryzyka zachorowania na choroby zakaźne powinien udoskonalić samoopiekę, czyli zintensyfikować kontrolę glikemii, przyjmować zalecone leki, a w przypadku insulinoterapii skrupulatnie stosować się do jej zasad. Ponadto, regularnie mierzyć temperaturę ciała.
Jeśli cukrzyca jest dobrze kontrolowana, ryzyko rozwoju ciężkiej postaci zakażenia COVID-19 jest podobne do tego, które obserwujemy w populacji ogólnej.
Dlatego niezwykle istotne jest, aby pacjenci pozostawali w komunikacji ze swoim lekarzem i nie ulegali wpływom fałszywych informacji. Nawet, jeżeli nie ma możliwości dotarcia do diabetologa, to istnieje możliwość skorzystania z e-porady i e-wizyty. W czasie pandemii szczególnie ważne jest, aby kontynuować, a w razie potrzeby intensyfikować leczenie cukrzycy, tak, aby uzyskiwać najlepsze efekty terapii. Dobrze wyrównana metabolicznie cukrzyca oznacza większe bezpieczeństwo pacjenta.
Częstsze niż zwykle pomiary glikemii na glukometrze, a w przypadku stosowania ciągłego monitorowania glikemii śledzenie wartości i dobre interpretacja trendów glikemii wydłużają czas spędzany w docelowym zakresie glikemii tj. 70-180 mg/dl.
Chory na cukrzycę powinien posiadać wiedzę i umiejętności pozwalające na prawidłową interpretację wyników glikemii.
Powinien wiedzieć, kiedy i jak skontrolować obecność ciał ketonowych w moczu, jakie leki może stosować w przypadku gorączki, przeziębienia, grypy, infekcji wirusowych.
Leczenie cukrzycy to nie tylko systematyczne przyjmowanie leków, to także stosowanie się do zaleceń behawioralnych, czyli zdrowe żywienie, zdrowa aktywność fizyczna, niepalenie papierosów, dbanie o dobry sen. Czas pandemii to dobry moment i mocna argumentacja do porzucenia nałogu palenia, gdyż palenie papierosów zwiększa wielokrotnie ryzyko ostrej niewydolności oddechowej i ciężkiego przebiegu COVID-19.
Zachęcamy do aktywności fizycznej dostosowanej do możliwości jej realizacji. Ograniczenie ruchu w trakcie pandemii nowym koronawirusem spowodowane np. koniecznością kwarantanny może u chorych na cukrzycę prowadzić do wzrostu glikemii. Podstawowa zasada, czym mniej ruchu tym więcej wstrzemięźliwości w spożywaniu węglowodanów.
Jeżeli chory na cukrzycę doświadczy choroby, zauważy, że z reguły wraz z gorączką wzrasta glikemia. Infekcja wirusowa u pacjentów z cukrzycą, jak każdy ostry stan zapalny, może prowadzić do gwałtownego wzrostu stężenia glukozy we krwi i zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycowej kwasicy ketonowej, dotyczy to przede wszystkim chorych na cukrzycę typu 1.
Aby zapobiec kwasicy ketonowej należy zwiększyć dawki insulin. Każdy chory powinien otrzymać indywidualne instrukcje, gdyż działania zależą m.in. od rodzaju stosowanych preparatów insulin. Chory na cukrzycę leczony metodą intensywnej insulinoterapii przy użyciu osobistej pompy insulinowej, przy infekcji i wzroście glikemii powinien czasowo zwiększyć wlew podstawowy insulin. W przypadku metody wielokrotnych wstrzyknięć zalecane zwiększenie dawki insulin bazowej będzie zależne od tego czy chory stosuje insulinę NPH, analog długodziałający czy ultradługodziałający. Pacjent powinien wiedzieć jak korygować hiperglikemię doraźnymi bolusami insulin szybkodziałającej.
Wszystkie działania po to, aby w czasie infekcji utrzymać bezpieczne wartości glikemii.