Cukrzyca, zarówno typu 1, jak i typu 2, to przewlekła choroba metaboliczna, która wymaga nieustannej samokontroli i regularnej opieki medycznej. Rutynowe badania odgrywają kluczową rolę w monitorowaniu stanu zdrowia. Pomagają też w identyfikacji potencjalnych zagrożeń i umożliwiają wczesne interwencje, zmniejszając ryzyko poważnych konsekwencji, jakie niesie ze sobą cukrzyca.
Jerzy Magiera
Autor portalu mojacukrzyca.org, chory na cukrzycę typu 1 od 28 lat, członek honorowy Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego
Osoba z cukrzycą musi pamiętać o regularnym monitorowaniu poziomu glukozy we krwi, które jest kluczowe dla utrzymania kontroli metabolicznej. Osoby z cukrzycą powinny wykonywać samokontrolę glukozy kilka razy dziennie, w zależności od potrzeb i wskazań przekazanych przez lekarza. Dodatkowo należy regularnie wykonywać badanie hemoglobiny glikowanej (HbA1c), które pozwala określić średni poziom glukozy we krwi w ciągu ostatnich 2-3 miesięcy. Jest to narzędzie do oceny skuteczności leczenia cukrzycy oraz ryzyka wystąpienia powikłań. Obecnie jednak, w dobie systemów do ciągłego monitorowania glikemii, coraz częściej mówi się o nowym wskaźniku o nazwie TIR (Time in Range), czyli czas w ciągu doby spędzonym w zakresie cukrów – najczęściej między 70 a 180 mg/dl. Ogólne kryteria mówią o minimum 70 proc. czasu w tym zakresie. Ważne jest także unikanie hipoglikemii i hiperglikemii, które stanowią realne zagrożenie dla pacjenta.
Osoby z cukrzycą są bardziej narażone na zaburzenia lipidowe, takie jak podwyższony poziom cholesterolu czy triglicerydów. Konieczna jest regularna kontrola i badania lipidowe, które pozwalają na monitorowanie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych i podejmowanie odpowiednich działań profilaktycznych. Często cukrzycy towarzyszy również nadciśnienie tętnicze, które zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Regularne pomiary ciśnienia tętniczego są kluczowe dla zapobiegania powikłaniom z strony układu sercowo-naczyniowego.
Cukrzyca oddziałuje także na inne organy ludzkiego organizmu. Jest niestety główną przyczyną chorób nerek. Dlatego też regularne badania funkcji nerek, takie jak oznaczenie kreatyniny i albuminy w moczu oraz kontrola eGFR (wielkość filtracji kłębuszkowej), są niezbędne do wczesnego wykrywania ewentualnych problemów nerkowych.
Osoby z cukrzycą muszą również pamiętać o oczach. Retinopatia cukrzycowa jest poważnym powikłaniem cukrzycy, które może prowadzić do utraty wzroku. Badania dna oka pozwalają na wczesne wykrywanie zmian w siatkówce i podjęcie odpowiedniego leczenia. Należy je wykonywać regularnie.
Bardzo ważna jest również kontrola stóp. Osoby z cukrzycą są narażone na uszkodzenia nerwów oraz zaburzenia krążenia, co może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak owrzodzenia i zakażenia stóp. Należy regularnie kontrolować stopy korzystając z lusterka lub przy pomocy bliskiej osoby. Trzeba reagować od razu, zanim rozwiną się poważne problemy zdrowotne. Regularne badanie stóp przez specjalistę pozwala na wczesne wykrywanie ewentualnych problemów i zapobieganie powikłaniom. Warto pamiętać o kontroli stóp każdego dnia. Osoby z cukrzycą mają zwiększone ryzyko wystąpienia innych chorób, takich jak choroby tarczycy czy depresja. Regularne badania mające na celu wykrycie tych schorzeń są istotne dla kompleksowej opieki nad pacjentem z cukrzycą. Wczesna identyfikacja problemów oraz odpowiednia interwencja mogą znacząco poprawić jakość życia osób z cukrzycą i zmniejszyć ryzyko poważnych komplikacji. Dlatego też ważne jest, aby pacjenci regularnie uczęszczali na wizyty kontrolne i przestrzegali zaleceń swojego lekarza.