Anna Śliwińska
W Polskim Stowarzyszeniu Diabetyków od 2007 roku, na stanowisku prezesa od 2015. W 2019 roku wybrana na drugą kadencję. Zajmuje się bezpośrednią pracą z osobami chorymi na cukrzycę i ich bliskimi, propagowaniem świadomości tej choroby w społeczeństwie oraz reprezentacją diabetyków przed władzami państwowymi i zabieganiem o jak najlepsze warunki leczenia. Nadzoruje i koordynuje pracę blisko 350 jednostek terenowych Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków w całym kraju.
Cukrzyca typu 2 jest pierwszą chorobą niezakaźną, która została uznana przez Światową Organizację Zdrowia za epidemię. Wynika to z faktu, że w ostatnich dziesięcioleciach lawinowo wzrasta liczba osób z nieprawidłową tolerancją glukozy. Szacuje się, że w Polsce cukrzycą typu 2 dotkniętych jest już około 9 proc. społeczeństwa. Przyczyn tego stanu rzeczy upatruje się głównie w czynnikach cywilizacyjnych, takich jak współczesna dieta bogata w produkty wysokoprzetworzone oraz mało aktywny tryb życia.
Choroba cywilizacyjna, czyli jaka
Cukrzyca typu 2 zalicza się do chorób cywilizacyjnych, czyli takich, na które w dużej mierze sami sobie zapracowujemy. Przykładem chorób z tej kategorii są także: otyłość, nadciśnienie tętnicze czy miażdżyca. Choroby cywilizacyjne występują na terenie krajów wysokorozwiniętych, a zatem zurbanizowanych. Ich rozwój związany jest z szeroko pojętym rozwojem cywilizacji i panującym globalnie stylem życia, w którym dominuje brak aktywności fizycznej, stres, niezdrowa dieta oraz nierzadko palenie papierosów. Leczenie chorób cywilizacyjnych, które mają praktycznie zawsze przewlekły charakter, to z jednej strony ogromne obciążenie dla systemów ochrony zdrowia, a z drugiej – coraz częstsza przyczyna zgonów (pośrednia i bezpośrednia).
Zgubne skutki nadmiaru
Na cukrzycę typu 2 chorują przede wszystkim osoby z nadmierną masą ciała. Nie zawsze jest to chorobliwy nadmiar kilogramów, świadczący o otyłości, niekiedy wystarcza nadwaga, by na jej podstawie rozwinęła się insulinooporność, a następnie pełnoobjawowa cukrzyca. Określenie cukrzycy mianem choroby cywilizacyjnej wynika w głównej mierze właśnie z tej zależności od masy ciała, co z kolei jest efektem nadmiernie obfitego i często niezdrowego sposobu odżywiania. Dieta bogata w cukry proste, produkty wysoce przetworzone i tłuszcze trans nasila insulinooporność, stymuluje przybieranie na wadze i przyspiesza rozwój choroby. Nie pomaga w tym osiadły tryb życia, unikanie aktywności fizycznej, długie godziny pracy i stres z niej wynikający. W tym miejscu warto dodać, że nie u każdej osoby mającej kilka nadprogramowych kilogramów rozwinie się cukrzyca. Choroba ta diagnozowana jest u tych osób, u których czynniki cywilizacyjne nakładają się na obciążenie genetyczne. Osoby bez predyspozycji do cukrzycy nie zachorują nawet kiedy są otyłe. Niestety, czy mamy predyspozycję do cukrzycy, czy nie, dowiadujemy się zwykle dopiero w momencie diagnozy, która może stać się naszym udziałem, nawet jeśli nikt w rodzinie przed nami na cukrzycę nie chorował.
Dlatego nie warto ryzykować zachorowania
Przed cukrzycą typu 2 można i należy się chronić poprzez odpowiednią modyfikację stylu życia, a przede wszystkim diety.
- Postaw na zdrowia dietę, której podstawą będą warzywa, kasze gruboziarniste, produkty naturalne, niskoprzetworzone.
- Unikaj tłuszczów trans, które sprzyjają przyrostowi tkanki tłuszczowej trzewnej, która sprawia, że zmniejsza się wrażliwość na działanie endogennej insuliny.
- Kontroluj masę ciała, nie dopuszczaj do rozwoju nadwagi i otyłości.
- Staraj się podejmować regularną aktywność fizyczną o umiarkowanym natężeniu. Dla prewencji cukrzycy lepszy będzie codzienny marsz niż siłownia raz w tygodniu.
- Jeśli wiesz, że jesteś w grupie ryzyka, bo np. cukrzyca występuje w twojej rodzinie, regularnie badaj poziom glukozy we krwi. Im wcześniej wykryte zaburzenie tolerancji glukozy, tym większa szansa na ustabilizowanie cukrów dietą, bez udziału leków.
- Nie pal papierosów, nie nadużywaj alkoholu.
Kontroluj ciśnienie tętnicze, a jeśli jest za wysokie, przyjmuj leki. Nieprawidłowe ciśnienie to jedna ze składowych zespołu metabolicznego, który często jest preludium do rozwoju cukrzycy typu 2.