Lekarz stwierdził u ciebie cukrzycę lub stan przedcukrzycowy i zalecił zmianę diety. Jak jednak taka dieta powinna wyglądać? Czy jest jeden uniwersalny sposób żywienia dla wszystkich? Przeczytaj poniższe zlecenia, które pomogą ci w walce z cukrzycą i jej powikłaniami.
Mgr inż. Magdalena Siuba-Strzelińska
Dietetyk, zastępca kierownika Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej IŻŻ
Dieta w cukrzycy – dlaczego jest ważna?
Jeśli w rodzinie występuje u Ciebie cukrzyca, pamiętaj – prozdrowotny styl życia może zapobiec 70 proc. przypadków cukrzycy, dlatego zastanów się czy Twoja dieta jest zdrowa i kiedy ostatni raz ćwiczyłeś. A jeśli już chorujesz – bez odpowiedniej diety i aktywności fizycznej bardzo trudno będzie Ci walczyć z tą chorobą, a dawki leków, które będziesz musiał brać mogą być coraz większe. Leczenie dietetyczne znacznie wspomaga leczenie farmakologiczne.
Czy istnieje idealny model żywienia dla diabetyka?
Według Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego „nie ma diety uniwersalnej dla wszystkich pacjentów z cukrzycą. Optymalne dla chorego proporcje makroskładników powinny być ustalane indywidualnie z uwzględnieniem wieku, aktywności fizycznej, obecności powikłań cukrzycy, schorzeń dodatkowych”.
Nie oznacza to jednak, że nie można wyróżnić kilku ogólnych zasad, których diabetycy powinni przestrzegać.
Częstotliwość posiłków
Regularność posiłków to dla cukrzyka podstawa – posiłki powinny być częste i nieduże, ale właściwie skomponowane. Najlepiej spożywać 4-5 posiłków, co 3-4 godziny, co zapobiega gwałtownym wahaniom cukru we krwi.
Węglowodany
Chorując na cukrzycę nie powinieneś z nich rezygnować – to jest dla ciebie źródło energii. Wystarczy, abyś wybierał produkty będące źródłem węglowodanów złożonych i błonnika – produkty zbożowe pełnoziarniste takie jak pieczywo razowe, graham, płatki owsiane górskie, ryż brązowy, makaron pełnoziarnisty i kasze (np. gryczaną czy jęczmienną) i warzywa. Natomiast zrezygnuj z białego pieczywa, białego ryżu, ciast, ciasteczek, cukierków i innych słodyczy. Owoce spożywaj w ograniczonej ilości, najlepiej razem z innym produktem będącym źródłem białka (np. chude mięso) czy tłuszczu (np. orzechami), ale z nich nie rezygnuj.
Tłuszcze
Unikaj w swojej diecie tłuszczów nasyconych i cholesterolu. Ich źródłem są głównie tłuste produkty pochodzenia zwierzęcego (m.in. tłuste mięsa, kiełbasa, boczek, kaszanka, salceson, parówki). Stosuj oliwę z oliwek i olej rzepakowy do potraw przyrządzanych na gorąco, natomiast do potraw na zimno np. sałatek – inne oleje np. lniany. Pamiętaj również o spożyciu ryb (2-3 razy w tygodniu), które są bogate w kwasy tłuszczowe omega-3, wpływające ochronnie na układ sercowo-naczyniowy. Unikaj oleju palmowego i kokosowego.
Należy również ograniczyć spożycie izomerów trans kwasów tłuszczowych, które nie tylko podwyższają stężenie LDL-cholesterolu (tzw. złego cholesterolu), ale także obniżają stężenie HDL-cholesterolu (tzw. dobrego cholesterolu). Ich głównym źródłem są: żywność typu fast-food; margaryny twarde; wyroby cukiernicze np. ciastka, ciasta, batoniki, herbatniki; krakersy; chipsy; zupy i sosy w proszku; kostki rosołowe; potrawy smażone.
Alkohol
Spożywanie alkoholu przez chorych na cukrzycę nie jest zalecane. Alkohol hamuje bowiem uwalnianie glukozy z wątroby, dlatego też jego spożycie może sprzyjać rozwojowi niedocukrzenia (hipoglikemii), szczególnie jeśli jest on spożywany bez żadnej przekąski.
Dodatkowo pamiętaj o ograniczeniu spożycia soli do 5 g/dzień (1 płaskiej łyżeczki), regularnej aktywności fizycznej i czytaniu etykiet produktów spożywczych, gdzie w tabeli wartości odżywczej znajdziesz informacje o zawartości w danym produkcie cukru. Porównuj produkty z tej samej kategorii i wybieraj te, które tych cukrów będą miały najmniej.
Więcej informacji o dietach i zaleceniach żywieniowych w różnych chorobach można uzyskać na portalu Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej. Natomiast z bezpłatnych porad dietetycznych online realizowanych w ramach Narodowego Programu Zdrowia Ministerstwa Zdrowia można skorzystać w Centrum Dietetycznym Online NCEŻ.