Jerzy Magiera
Autor portalu mojacukrzyca.org, cukrzyca typu 1 od 27 lat, członek honorowy Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego
Jak diagnoza cukrzycy wpływa na codzienne życie i nawyki żywieniowe pacjenta?
Diagnoza cukrzycy jest bardzo trudnym momentem dla każdego pacjenta, który słyszy taką informację oraz dla jego najbliższych, rodziny i znajomych. Praktycznie z dnia na dzień zmienia się całe życie osoby z cukrzycą. Diabetyk musi nauczyć się na nowo funkcjonować w codziennym życiu, ponieważ pojawia się wiele nowych obowiązków i czynności, które musi wykonać taka osoba. Wszystko zależy jeszcze od tego, o jakim typie cukrzycy mówimy. Jeżeli mamy na myśli ten najbardziej popularny, czyli cukrzycę typu 2, w życiu takiej osoby pojawiają się nowe obowiązki – przede wszystkim pojawia się konieczność regularnego przyjmowania leków przeciwcukrzycowych, a także zmiana nawyków żywieniowych. Często cukrzyca typu 2 jest następstwem złego odżywiania i otyłości. Bardzo ważne jest więc wprowadzenie zmian w tym zakresie, co nie jest łatwym i szybkim procesem. Przed chorym pojawia się wiele wyzwań i potrzeba edukacji. Cukrzyca to choroba, która takiej nieustannej edukacji cały czas wymaga. O wiele więcej obostrzeń i nowych obowiązków spada natomiast na osobę z cukrzycą typu 1. Tutaj diagnoza z reguły jest nagła i szybka. Pacjent musi podjąć wiele kroków w nauce życia z cukrzycą. Pojawia się konieczność baczniejszego oceniania wartości odżywczych w spożywanych posiłkach, obliczania dawek insuliny, planowania aktywności fizycznej, nauki reagowania na stres i inne sytuacje, które wpływają na poziom cukru we krwi. Jest to długotrwały i dość skomplikowany proces, na który potrzeba dużo czasu. A edukacja w cukrzycy nigdy się nie kończy.
Jakie są najważniejsze czynniki wpływające na jakość życia codziennego diabetyka, które lekarze diabetolodzy powinni brać pod uwagę przy prowadzeniu pacjentów?
Myślę, że lekarze muszą brać pod uwagę aktualną sytuację pacjenta. Mam tutaj na myśli możliwości finansowe – jeżeli chodzi o zakup leków przeciwcukrzycowych, które nie dla wszystkich grup chorych są refundowane w pełnym zakresie. Ważna jest również sytuacja rodzinna pacjenta – czy może liczyć na wsparcie najbliższych, które jest niezwykle ważne w cukrzycy. W cukrzycy to pacjent sam sobie jest lekarzem. Oczywiście pacjenci są pod opieką lekarzy specjalistów – diabetologów lub lekarzy pierwszego kontaktu, głównie w cukrzycy typu 2, niemniej takiego lekarza pacjent widzi 3-4 razy w roku przez kilkanaście minut. Lekarz daje osobie z cukrzycą wskazówki, może zlecić nowe leki, czy badania. Natomiast pacjent z cukrzycą zostaje sam na sam. Musi zrozumieć tę chorobę, nauczyć się reagować na zachodzące zdarzenia. Cukrzyca jest schorzeniem, które potrafi zaskakiwać. Nawet po wielu latach chorowania pacjenci donoszą, że ta choroba potrafi ich zaskoczyć – pomimo występowania różnych sytuacji często mówi się, że cukrzyca jest „eksperymentem naukowym”, gdzie każdy dzień jest inny. Tak rzeczywiście jest.
Czy jest coś, z czego ludzie niezmagający się z cukrzycą mogą nie zdawać sobie sprawy, a co jest ważne w zrozumieniu życia codziennego diabetyka?
Wahania poziomu cukru we krwi wpływają na emocje i samopoczucie osoby z cukrzycą. Szczególnie przy wysokim poziomie cukru może pojawiać się, wcale niezamierzona, agresywność i nienaturalne zachowania takiego pacjenta. Cukrzyca po prostu oddziałuje mocno na układ nerwowy i dzieje się w sposób niezamierzony. Również przy zbyt niskim poziomie cukru we krwi możemy mieć do czynienia z różnego rodzaju zaburzeniami, które powodują chwilowe (do czasu dosłodzenia) wyłączenie pacjenta z pełnionych ról społecznych. Może pojawić się osłabienie, zwiększona potliwość, niepokój i zaburzenia widzenia. Zrozumienie tych procesów przez osoby niezmagające się z cukrzycą jest niezwykle ważne.