Prof. dr hab. n med. Maciej Tadeusz Małecki
Prezes Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, Katedra Chorób Metabolicznych, UJCM Kraków
Na cukrzycę w Polsce choruje prawie trzy miliony osób. Cukrzyca to nie tylko podwyższony poziom cukru we krwi, ale także wiele innych, bardzo niebezpiecznych powikłań.
Najwięcej chorych zapada na cukrzycę typu 2. Dotyka ona najczęściej osoby w drugiej połowie życia, w wieku podeszłym. Chorobie towarzyszy zazwyczaj otyłość, nadciśnienie, wysoki poziom cholesterolu. Sprzyja jej typowy dla współczesnej cywilizacji tryb życia – brak ruchu i złe odżywianie.
Kolejna grupa chorych to osoby cierpiące na cukrzycę typu 1., jest ich w naszym kraju około 200 tysięcy. Choroba ujawnia się u nich najczęściej już w dzieciństwie, u nastolatków lub młodych dorosłych. Pacjenci z cukrzycą typu 1 muszą do końca życia otrzymywać insulinę.
Układ krążenia
Długotrwałe podniesienie poziomu cukru we krwi często prowadzi do uszkodzenia naczyń krwionośnych. Dotyczyć to może dużych naczyń krwionośnych, czego konsekwencją jest choroba niedokrwienna serca, zawał i udar mózgu. Prowadzi to często do trwałego kalectwa, a nawet do śmierci.
Uszkodzenie małych naczyń krwionośnych może powodować uszkodzenie oczu, nerek, nerwów obwodowych. Retinopatia cukrzycowa, czyli choroba oczu związana z cukrzycą, choć w początkowej fazie nie daje żadnych objawów, to może doprowadzić do całkowitej ślepoty.
Podwyższony poziom cukru we krwi może być także przyczyną nefropatii cukrzycowej, czyli choroby nerek. Jeśli dojdzie do całkowitej niewydolności nerek pacjent musi być leczony dializami lub otrzymać przeszczep nerki.
Osoby trafiające do diabetologa lub nawet lekarza rodzinnego z podejrzeniem cukrzycy powinny być diagnozowane u różnych specjalistów. Wczesna rozpoznanie, odpowiednia terapia i leczenie pozwalają zachować zdrowie.
Odporność
Wizyta u stomatologa także może być pomocna w rozpoznaniu cukrzycy. Jednym z jej pierwszych objawów mogą być bowiem przewlekłe choroby przyzębia, krwawienia z dziąseł, długo nie gojące się rany jamy ustnej. Takie zmiany u chorych na cukrzycę związane są obniżoną odpornością.
Zespół stopy cukrzycowej
Jest to jedno z najpoważniejszych powikłań cukrzycy. Jest on konsekwencją miażdżycy naczyń krwionośnych kończyn dolnych, neuropatii cukrzycowej oraz upośledzonej odporności. W przebiegu zespołu stopy cukrzycowej może dojść do owrzodzenia i zakażenia, które trudno się leczą. W skrajnych przypadkach dochodzi do konieczności amputacji. W Polsce przeprowadza się rocznie kilka tysięcy amputacji kończyn powyżej stopy. Znacznie więcej wykonuje się amputacji, które dotyczą tylko palców lub części stopy, choć są mniej rozległe także czynią z pacjenta osobę niepełnosprawną.
Najważniejsza jest diagnoza
Szacuje się, że przewlekłe powikłania cukrzycy są przyczyną wielu przedwczesnych zgonów. Ministerstwo Zdrowia przygotowało ostatnio program wsparcia leczenia zespołu stopy cukrzycowej. Trzeba mieć nadzieję, że za tym programem pójdą następne. Ważne jest także to, aby pacjenci z cukrzycą byli pod stałą opieką lekarzy specjalistów diabetologów, mieli dostęp do nowoczesnych terapii i metod diagnostyki i leczenia. Wcześnie wykryte powikłania cukrzycy można powstrzymać i uniknąć bardzo poważnych konsekwencji, które często mogą prowadzić nawet do śmierci chorego.